Trải nghiệm

Xem rồng phượng lấp lánh thêu trên gấm, vóc

Trải nghiệm - 06:30, 29/02/2020 G2T+7 - Phóng sự ảnh: Trọng Chính

Sau Tết, làng thêu Đông Cứu (xã Tiến Dũng, Thường Tín, Hà Nội) lại nhộn nhịp làm “hàng tâm linh”, phục vụ các đình chùa, đền miếu, trang phục hầu đồng và phục trang cho các đoàn nghệ thuật tuồng, chèo, cải lương...

Ngôi làng nằm bên hữu ngạn sông Nhuệ này được ví như “kinh đô thời trang” của giới hầu đồng bởi đây gần như là nơi duy nhất làm nên những bộ khăn chầu áo ngự có giá cả trăm triệu đồng. Về làng thêu Đông Cứu, chứng kiến sự kỳ công để làm nên một bộ trang phục từ kỹ thuật thêu cổ xưa mới thấy cái giá thế là xứng đáng.

Trên nền của gấm, vóc cao cấp, đôi tay thoăn thoắt của người thợ Đông Cứu sử dụng sợi kim tuyến thêu lên những họa tiết phượng múa, rồng bay…
… và họ chính là những người am hiểu nhất về các họa tiết, từ việc vảy rồng sẽ khác vảy cá như thế nào, đi kèm với rồng là mây và những chấm tròn có độ to nhỏ khác nhau ra sao...

Tương truyền, tiến sĩ Lê Công Hành (1606 - 1661), người làng Quất Động (Thường Tín) trong một lần đi sứ phương Bắc đã học được nghề thêu. Ông truyền bá nghề cho nhân dân trong làng mình và các vùng lân cận, trong đó có Đông Cứu. Đặc biệt, Đông Cứu nổi tiếng bởi nghề thêu long bào, áo mão cho vua, quan, quý tộc xưa với các họa tiết mang hình rồng, phượng.

Với kỹ thuật thêu lối cổ Đông Cứu, những người thợ sử dụng sợi kim tuyến thêu các đường bao, đường viền của họa tiết được thêu như móng rồng, vẩy rồng, vân mây… Sợi kim tuyến được đặt lên mặt vải, họ dùng sợi tơ thêu cố định sợi kim tuyến vào mặt vải và đây là công đoạn yêu cầu người thợ có tay nghề cao. 

Ngoài ra, người Đông Cứu còn có các kỹ thuật khác như nhồi vòng quanh kim tuyến, nhồi đặc, nhồi lộn kim tuyến, thêu quắn, thắt thịt không nhồi… khiến các hình thêu rồng, phượng sinh động, sắc sảo, lộng lẫy bởi màu óng ánh của kim tuyến.

Một bức thêu trang trí rồng, phượng trên nền vải gấm của bộ trang phục hầu đồng đang dần hoàn thiện
Điểm riêng của thêu làng Đông Cứu là các sản phẩm đều được thêu bằng tay. Các công cụ như khung thêu, vải thêu đều thủ công và những người thợ ở đây phải làm theo đúng công đoạn: Xem mẫu, căng nền, sang kiểu, chọn chỉ màu, rồi mới tiến hành thêu, tỉa

Người thợ thêu Đông Cứu không chỉ nắm vững các kỹ thuật thêu đường lượn, đường viền các khối hình, thêu nối đầu, thêu đột, thêu kim tuyến... mà còn là một họa sĩ biết chọn màu, phối màu thuần thục để thể hiện hình ảnh rồng, phượng thật sinh động trên các sản phẩm hia, hài, mũ thờ, trang phục tế lễ, hầu đồng, tán, lọng, y môn...

Người Đông Cứu rất khéo, chỉ cần vẽ phác những đường mẫu trên vải bằng phấn mờ là người thợ có thể cầm kim thêu. Mỗi một bản vẽ mẫu có linh hồn riêng, thể hiện bản sắc, phong cách riêng của từng người thợ. Trong ảnh là bức phác thảo thêu rồng của một người thợ chuyên may thêu phục trang phục vụ các đoàn tuồng, chèo, cải lương
Các họa tiết trên tấm hổ phù của bộ giáp phục trang trong vở tuồng Tiết Giao được em Nguyễn Thị Hải Yến thực hiện theo đơn đặt hàng của Nhà hát tuồng Việt Nam với gia đình em
Hài đầu phượng được các thợ thêu làm để trưng bày ở làng Đông Cứu

Những năm qua, nhiều di tích, lễ hội trong cả nước được trùng tu, khôi phục chính là điều kiện cho nghề thêu Đông Cứu phát triển. Sản phẩm của làng hiện được bày bán trên phố Hàng Quạt (Hà Nội). Dù công nghệ thêu bằng máy đã phát triển ở nhiều làng thêu khác nhưng nghề thêu tay vẫn tồn tại và phát triển ở Đông Cứu.

Miếng đắp chân thêu hình rồng của một bộ cổ trang làm theo đơn đặt hàng của Nhà hát tuồng Việt Nam tại một gia đình ở làng Đông Cứu
Trang phục tế lễ cổ trong lễ hội truyền thống của một làng Bắc Bộ được thợ thêu làng Đông Cứu phục dựng
Đường thêu rồng tinh tế trên bộ trang phục biểu diễn tuồng của một nghệ sĩ hóa thân vào vai Đổng Trác chuẩn bị biểu diễn trích đoạn tuồng “Lã Bố Hí Điêu Thuyền”…
… và phục trang của các diễn viên vai Lã Bố và Điêu Thuyền biểu diễn tại góc phố Lương Ngọc Quyến - Mã Mây.


Bạn đang đọc bài viết Xem rồng phượng lấp lánh thêu trên gấm, vóc tại chuyên mục Trải nghiệm của Đô thị mới. Mọi thông tin góp ý và chia sẻ, xin vui lòng gửi về hòm thư toasoan.reatimes@gmail.com
Ý kiến của bạn
Bình luận
Xem thêm bình luận
Cùng chuyên mục