Các huyện ven biển xứ Nghệ như Quỳnh Lưu, Diễn Châu, Nghi Lộc không chỉ nổi tiếng với các loại hải sản tươi ngon đánh bắt từ các ngư trường xa mà còn bởi cách chế biến đặc sắc, trong đó có món cá nướng than hồng. 

****** 

Có khá nhiều món ăn ngon mỗi dịp về quê mà mẹ tôi chuẩn bị cho con trai xa nhà như bánh xèo, cháo lươn, bánh mướt xáo lòng... nhưng miếng cá nướng trên than hồng cứ về ăn một lần nhớ mãi.

Quê tôi xứ Nghệ, thức ăn trong các bữa cơm thường không thể thiếu là món cá nướng, kho mặn. Cá nướng cũng dễ chế biến thành nhiều món ngon khác nhau như sốt cà chua, kho nước mắm, kho mật mía... Thường mùa nào thức ấy, cứ mỗi buổi cuối chiều các bếp than hồng nơi làng biển hay chợ cá xóm quê lại đỏ lửa, thơm lừng. 

Từ tháng 2 đến tháng 7 là thời điểm các phiên chợ quê miền biển bày bán rất nhiều cá trích nướng. Đó là loại cá biển nhỏ, mình dẹt mỏng, suôn dài, phần da có màu xanh nhạt và nhiều vảy. Khi nướng lên, bên ngoài màu cá ngả vàng nhưng bên trong vẫn dẻo thịt, vừa béo lại vừa thơm. 

Để có mẻ cá trích ngon, các bà, các chị ở chợ phải theo dõi độ cháy của than, tay lật luôn để cá chín đều. Giữ được mức lửa vừa phải, cá chín đến độ càng thơm ngon và thoang thoảng chút mùi thơm của khói than hồng.

Nếu cá trích là thức ăn chính trên mâm cơm thường ngày thì thực đơn mỗi khi nhà có việc của người xứ Nghệ lại không thể thiếu món cá thu nướng than hoa. Thường thì vào khoảng thời gian từ đầu tháng Chạp mỗi năm, các bà, các chị làm nghề nướng cá lại bận rộn hơn với việc chuẩn bị nguyên liệu để nướng cá Tết. 

Để nướng cá thu ngon cũng phải có những “bí quyết” riêng sao cho cá không quá cháy, chín đều và vẫn giữ được vị thơm ngon. Thứ than hoa nướng cá phải đượm mà không khói, tay người nướng trở đều để sức nóng của than thấm dần vào từng thớ thịt cá thu. Khi cá chín, cá phải được gắp ra để trên nong chờ nguội hẳn, mới xếp vào rổ mang đi bán.

Không chỉ thưởng thức cá thu nướng, nhiều người còn tự tìm đến các “làng nghề” nướng cá, tự tay chọn cá thu tươi nguyên và đặt cho các hộ dân nướng, còn mình chứng kiến từ đầu đến cuối cả quy trình nướng. Đó là những mẻ cá được nướng bằng than củi ở nhiệt độ ổn định, chín đều hai mặt và có thể ăn luôn ở “làng nghề” nướng cá. Vị ngọt nguyên thủy của cá nướng, quyện thêm chút nước mắm ngon là món cá nướng nguyên hương vị đã khiến thực khách mê mệt bên món ăn dân dã khi đến thăm xứ Nghệ. 

Theo những người làm nghề nướng cá thu lâu năm, để chọn cá thu tươi, ngon, ngay từ sáng sớm hàng ngày, họ đã phải đến các bến cá, chờ tàu khai thác thủy sản về để chọn mua cá tại gốc. Vừa được mang lên từ những chiếc thuyền trở về từ khơi xa, những con cá thu béo tròn được xắt thành từng miếng, sắp thành từng vỉ rồi cho lên bếp than hồng rực.

Cá thu nướng bằng than hoa dễ bảo quản, dễ vận chuyển, không tẩm ướp cá loại hóa chất phụ gia nên không chỉ được nhiều người xa quê mà bạn bè nơi đô thị cũng ưa chuộng và gửi mua. Cá nướng bởi thế, từ món ăn dân dã đã trở thành đặc sản xứ Nghệ được đông đảo du khách biết đến và mua làm quà biếu, mỗi mùa du lịch nơi miền biển xứ Nghệ Quỳnh Lưu, Diễn Châu, Nghi Lộc./.