Nhu cầu có nhà ở là một trong những nhu cầu thiết yếu của con người, là một trong những yếu tố góp phần phát triển nguồn nhân lực của đất nước.

Việc chăm lo giải quyết nhà ở cho nhân dân luôn được Đảng và Nhà nước ta quan tâm và xác định là một vấn đề xã hội, một nhiệm vụ trọng tâm phát triển kinh tế - xã hội; trong đó đặc biệt chú trọng việc đẩy mạnh phát triển nhà ở xã hội để giải quyết nhu cầu chỗ ở cho các đối tượng chính sách xã hội, nhất là người có công với cách mạng, người nghèo khu vực nông thôn, vùng thường xuyên bị thiên tai, bão, lũ...

Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII của Đảng đã chỉ rõ trong giai đoạn 2016-2020, cần phải “thực hiện tốt các chính sách hỗ trợ nhà ở cho các đối tượng chính sách, người nghèo, nhân dân sống ở vùng sâu, vùng xa, vùng khó khăn; phát triển nhà ở xã hội cho người thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp, khu chế xuất và sinh viên”.

Về tổng thể, hệ thống thể chế, chính sách pháp luật về nhà ở nói chung và nhà ở xã hội nói riêng đã từng bước được bổ sung, hoàn thiện; hiện nay về cơ bản đã hình thành khung pháp lý tương đối đầy đủ và đồng bộ với nhiều sự đổi mới có tính đột phá để điều chỉnh việc phát triển nhà ở và nhà ở xã hội.

Với sự tham gia tích cực của cả hệ thống chính trị, việc phát triển nhà ở xã hội đã đạt được những kết quả hết sức tích cực.

Cụ thể, từ năm 2009 đến nay, cả nước đã hoàn thành đầu tư xây dựng 179 dự án dự án phát triển nhà ở xã hội cho người thu nhập thấp tại khu vực đô thị, công nhân khu công nghiệp, với quy mô xây dựng khoảng 71.150 căn hộ, tương đương với khoảng 3,7 triệu m2, tổng mức đầu tư khoảng 25.900 tỷ đồng (gồm 97 dự án nhà ở xã hội cho công nhân KCN, 82 dự án nhà ở xã hội cho người có thu nhập thấp).

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc thị sát Khu đô thị nhà ở xã hội Đặng Xá, huyện Gia Lâm, Hà Nội - Ảnh: VGP/Quang Hiếu.

Hiện nay các địa phương trên cả nước đang tiếp tục triển khai 191 dự án, với quy mô xây dựng khoảng 163.800 căn hộ, tổng mức đầu tư khoảng 71.800 tỷ đồng (gồm: 70 dự án nhà ở xã hội cho công nhân KCN, 121 dự án nhà ở xã hội cho người có thu nhập thấp).

Đối với Chương trình hỗ trợ nhà ở cho người có công, theo báo cáo của các địa phương, đến hết tháng 11/2016 đã hoàn thành hỗ trợ cho 91.302 hộ (trong đó có 51.064 hộ xây mới và 40.238 hộ sửa chữa, cải tạo); đang tiếp tục thực hiện hỗ trợ cho khoảng 6.800 hộ.

Về Chương trình hỗ trợ nhà ở cho các hộ nghèo khu vực nông thôn, đã hoàn thành hỗ trợ 531.000 hộ (đạt 107% so với kế hoạch); hiện nay đang tiếp tục triển khai giai đoạn 2 với khoảng 311.000 hộ, theo đề án của các địa phương có 268.000 hộ thuộc diện đối tượng được hỗ trợ đã đăng ký vay vốn.

Tính đến tháng 10/2016 đã có 8.800 hộ dân được hỗ trợ vay vốn, với dư nợ khoảng 220 tỷ đồng/394 tỷ đồng mà Ngân hàng Chính sách xã hội đã giao chỉ tiêu cho 57 địa phương.

Về Chương trình xây dựng cụm, tuyến dân cư và nhà ở vùng thường xuyên ngập lũ đồng bằng sông Cửu Long, giai đoạn 1 đã hoàn thành đầu tư xây dựng 804/804 cụm, tuyến dân cư và bờ bao (đạt 100%), đã bố trí cho gần 140.000 hộ khu vực ngập lũ vào ở (đạt 94,7%).

Giai đoạn 2 đã hoàn thành đầu tư xây dựng 178/179 cụm, tuyến dân cư và bờ bao (đạt 99%) và đã bố trí cho 52.220 hộ khu vực ngập lũ vào ở (đạt 93,4%); hiện đang tiến hành các thủ tục bổ sung thêm khoảng 130 dự án thuộc các khu vực sạt lở để triển khai trong giai đoạn 2016 - 2020 theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ.

Chương trình hỗ trợ hộ nghèo xây dựng nhà ở phòng, tránh bão, lụt khu vực Bắc Trung Bộ và Duyên hải miền Trung đã hoàn thành hỗ trợ cho 700 hộ (đạt 100%); giai đoạn mở rộng (2013-2016) thực hiện theo Quyết định số 48/2014/QĐ-TTg, đã hỗ trợ cho 10.778 hộ trong tổng số 27.196 hộ (đạt 40%).

Đặc biệt, liên quan đến Chương trình đầu tư xây dựng nhà ở cho sinh viên, học sinh các trường đại học, cao đẳng, trung cấp chuyên nghiệp và dạy nghề, trong giai đoạn 2009-2015, Nhà nước đã dành nguồn vốn với hơn 12.600 tỷ đồng để đầu tư xây dựng 95 dự án nhà ở cho sinh viên các cơ sở đào tạo tại 29 địa phương và các cơ sở đào tạo thuộc Bộ Quốc phòng, Bộ Công an.

Đến nay đã có 88/95 dự án nhà ở sinh viên hoàn thành đưa vào sử dụng, bố trí cho khoảng gần 200.000 sinh viên, 07 dự án đang trong giai đoạn hoàn thiện. Số lượng sinh viên, học sinh đã được bố trí vào ở đạt tỷ lệ bình quân chung khoảng 82%.

Về kết quả giải ngân gói tín dụng 30.000 tỷ đồng hỗ trợ nhà ở, đến 31/10/2016, đã ký hợp đồng cam kết cho vay là 32.841 tỷ đồng và đã giải ngân 28.588,7 tỷ đồng (đạt 87,05%).

Trong đó, đã ký hợp đồng cam kết cho vay 56.181 hộ, với số tiền là 27.480 tỷ đồng; đã giải ngân cho 56.181 hộ, với số tiền là 23.226 tỷ đồng (đạt 84,52% cam kết cho vay); đã cam kết cho vay 51 dự án, đã giải ngân với số tiền là 5.361 tỷ đồng.

Trong giai đoạn khó khăn của thị trường bất động sản, với việc thực hiện gói hỗ trợ tín dụng này và triển khai đồng bộ các giải pháp của Chính phủ theo tinh thần của Nghị quyết 02/NQ-CP, đã góp phần tháo gỡ khó khăn, giúp thị trường bất động sản hồi phục tích cực, thể hiện qua các yếu tố: giá cả ổn định; thanh khoản tăng; cơ cấu hàng hóa bất động sản được điều chỉnh hợp lý, hướng tới nhu cầu thực và khả năng thanh toán của thị trường; hàng loạt nhà ở xã hội khu vực đô thị và khu công nghiệp được triển khai trên phạm vi cả nước.

Theo đánh giá của Bộ Xây dựng, luật pháp, cơ chế chính sách phát triển nhà ở xã hội đã được các cấp, các ngành, cộng đồng doanh nghiệp, người dân hưởng ứng và triển khai tích cực:

Bộ Xây dựng, các Bộ, ban ngành cơ quan trung ương đã có sự phối hợp thường xuyên chặt chẽ hơn, nâng cao năng lực tham mưu xây dựng hoàn thiện thể chế, đề xuất chính sách, hướng dẫn triển khai, cân đối nguồn lực, tháo gỡ kịp thời các vướng mắc, khó khăn trong thực tế.

Các cơ quan của Quốc hội đã thường xuyên tổ chức giám sát việc thực thi chính sách và các Chương trình phát triển nhà ở xã hội tại các Bộ, ngành, địa phương.

Nhiều địa phương đã tích cực và có nhiều cố gắng lớn trong việc chỉ đạo xây dựng chương trình, kế hoạch phát triển nhà ở, công tác quy hoạch, tạo quỹ đất, thực hiện nhiều cơ chế chính sách khuyến khích, hỗ trợ phát triển nhà ở xã hội... Trong đó có một số địa phương đã làm tốt công tác phát triển nhà ở xã hội cho người thu nhập thấp tại đô thị và công nhân lao động khu công nghiệp, như: Hà Nội, Tp Hồ Chí Minh, Bình Dương, Đồng Nai, Bắc Ninh, Thái Nguyên...

Nhiều doanh nghiệp đã tham gia đầu tư phát triển nhà ở xã hội. Đã có một số dự án trở thành mô hình tốt cả về đầu tư, chất lượng nhà ở và dịch vụ; quản lý, vận hành... Một số doanh nghiệp tiêu biểu là: Tổng công ty Becamex Bình Dương, Tổng công ty Viglacera, Tổng công ty IDICO, Công ty Samsung Thái nguyên, Công ty địa ốc Hoàng Quân, Công ty cổ phần thương mại Thủ đô... Bên cạnh đó, nhiều hộ gia đình, cá nhân cũng đã tích cực tham gia đầu tư xây dựng nhà ở xã hội để cho công nhân, sinh viên, người thu nhập thấp thuê.

Ủy ban Mặt trận tổ quốc Việt Nam, các đoàn thể chính trị - xã hội đã tích cực góp phần tuyên truyền, tổ chức thực hiện chính sách và công tác giám sát. Các hoạt động hỗ trợ của nhân dân và các cơ quan, tổ chức giúp đỡ người nghèo về nhà ở đã củng cố, phát huy truyền thống nhân ái tốt đẹp của dân tộc./.