Thung lũng Bắc Sơn (Ảnh: Hoàng Hải Thịnh)

Lạng Sơn là vùng đất địa đầu của Tổ quốc. Sách Lịch triều hiến chương loại chí của Phan Huy Chú từng viết về mảnh đất này “Hàng nghìn ngọn núi la liệt, hàng muôn khe suối quanh vòng, khí núi độc, đường đất đất hiểm trở, đi lại khó khăn...”. Ngô Thì Sỹ cũng từng khắc đá đề thơ ca ngợi “Trấn doanh bát cảnh” khi làm đốc trấn Lạng Sơn:

Mây đẹp bóng đưa hòn Mẫu đứng

Hạc tùng gần sát động tiên chơi

Gom thu tám cảnh về hang động

Ngẫu hứng đề lên vách một bài

Trải qua bao thăng trầm của thời gian, Lạng Sơn trở thành nơi hút khách du lịch với con đường bộ từ Thủ đô Hà Nội tới tận của khẩu Đồng Đăng song song cùng với đường sắt có từ đầu thế kỷ XX.

Lễ hội đầu pháo Kỳ Lừa

Mảnh đất vùng biên ải quyến rũ du khách không chỉ bởi là vùng văn hóa đặc sắc, điển hình cho văn hóa các dân tộc miền Đông Bắc. Xứ Lạng có những cảnh đẹp nổi tiếng từng đi vào thơ ca như nàng Tô Thị, động Tam Thanh, Nhị Thanh, núi Mẫu Sơn, chùa Tiên, giếng Tiên. Xứ Lạng cũng là nơi có những chứng tích quá khứ hào hùng như Ải Chi Lăng, Ải Nam Quan, hay những di tích khảo cổ học Bắc Sơn, Bình Gia, Mai Pha... những di sản văn hóa phi vật thể như hát sli, hát lượn, hát then đàn tính hay văn hóa chợ hội độc đáo.

Nếu đến vào mùa xuân, du khách sẽ thấy Xứ Lạng rực rỡ như cô gái đang tuổi xuân thì. Núi rừng Xứ Lạng khoác chiếc áo hoa mới. Hoa đào đỏ thắm, hoa mơ hoa mận trắng ngần. Hoa nở khắp muôn nơi, trước cửa nhà, ven hàng rào thưa, ven đường đi hay trên sườn đồi. Hoa làm cho mùa xuân Xứ Lạng tươi tắn, làm cho không khí mùa xuân ngập tràn. Những căn nhà ven sườn đồi dán giấy hồng điều, một phong tục đẹp của người Tày, Nùng vào Tết nguyên đán càng làm cho không gian thêm sắc hồng. Đất trời được tắm trong không khí mùa xuân.

Rực rỡ hoa đào xứ Lạng

Không chỉ được ngắm hoa, du khách còn được hòa mình vào các lễ hội. Lễ hội Lồng Tồng, lễ hội chùa Bắc Nga, lễ hội Chùa Tiên Giếng Tiên và đông vui độc đáo nhất là lễ hội đầu pháo Kỳ Lừa. Trong một không gian đẫm sắc màu văn hóa các dân tộc Tày, Nùng, Hoa với các giai thoại về quan lớn Tuần Tranh và tướng Thân Công Tài, đất trời giao hòa cùng cảnh vật. Nhà nhà tưng bừng, người người phấn khởi trong lễ hội đầy sắc xuân.

Vùng đất này có độ cao trung bình hơn 200m so với mực nước biển nên vào mùa hè luôn có cảm giác mát mẻ dễ chịu. Mùa hè cũng là mùa thu hoạch hoa trái của Xứ Lạng: Hồng không hạt Bảo Lâm, cam quýt Bắc Sơn, na Chi Lăng. Thú vị làm sao khi được chứng kiến trên triền vách đá Chi Lăng những sợi dây dài được nối từ đỉnh núi đến chân núi như một chiếc thang dây của trời nối xuống đất. Trên chiếc thang dây tựa cáp treo đó, những quả na sau khi nạp đủ tinh túy của đất trời để kết tinh vào mùi thơm và vị ngọt được dòng xuống đất trên những chiếc thúng. Từ đó na tỏa đi muôn nơi mang niềm vui cho mọi người. Từ na, nhiều gia đình đổi đời và giàu lên nhờ áp dụng công nghệ mới trong việc đốn cảnh và thụ phấn.

Hoa tuyết Mẫu Sơn

Hãy đến thung lũng Bắc Sơn, đến với quá khứ lịch sử hào hùng của cuộc khởi nghĩa mùa thu trong lời ca nốt nhạc của người nhạc sĩ tài hoa “Ai về châu xưa nhớ hồi máu thắm cây rừng. Còn vang khe núi tiếng quân oai hùng”. Bài ca Bắc sơn vẫn như thoảng đâu đây với các di tích đình Nông Lục, đồn Mỏ Nhài, tượng đài Bắc Sơn... Thung lũng Bắc Sơn thơ mộng bình lặng và yên ả trong mùa thu. Những thảm lúa vàng óng ả, những ngôi nhà sàn nép mình dưới chân núi xanh biếc, những vườn quýt thơm ngọt vị riêng biệt và cả những cánh đồng hoa tam giác mạch tạo nên một bức tranh đồng quê tuyệt vời. Người Bắc Sơn bắt đầu biết làm du lịch một cách chuyên nghiệp với làng văn hóa Quỳnh Sơn giúp du khách có trải nghiệm ở nhà sàn, thưởng thức xôi nếp cẩm, bánh chưng đen và nghe những bài dân ca đặc sắc được biểu diễn bởi chính những chàng trai cô gái trong làng.

Đặc sản na Chi Lăng

Lạng Sơn là nơi đầu tiên đón những cơn gió mùa đông bắc và cũng là một trong những nơi lạnh nhất ở nước ta nên nếu bạn đến vào mùa đông thì đừng quên khăn áo ấm. Vào những ngày giá rét, lên đỉnh Mẫu Sơn sẽ được chiêm ngưỡng một mùa đông châu Âu. Băng tuyết bám vào cây cối tạo nên quang cảnh kỳ diệu. Những tòa nhà biệt thự do Pháp xây chìm trong băng giá. Trong băng giá, chiêu một ngụm rượu Mẫu Sơn, thứ rượu được cất bởi chính nước suối trên đỉnh núi và thứ men lá gia truyền từ thảo dược quý hiếm sẽ cảm thấy ấm áp say đắm đủ xua tan cái giá rét trên đỉnh cao 1.542m so với mặt nước biển.

Còn đợi chờ gì nữa mà không đến Xứ Lạng? Đường cao tốc đã mở, chỉ khoảng ba giờ đồng hồ là bạn có thể từ Thủ đô ngàn năm văn hiến có mặt ở Xứ Lạng để cho thỏa lòng “bõ công bác mẹ” như câu ca:

Đồng Đăng có phố Kỳ Lừa

Có nàng Tô Thị, có chùa Tam Thanh

Ai lên xứ Lạng cùng anh

Bõ công bác mẹ sinh thành ra em...