Từ một vùng đất nghèo khó, ít người biết đến sau ngày tái lập tỉnh (1/10/1991) tới nay, mỗi năm tỉnh biên giới Lào Cai đón tiếp trên 3 triệu lượt khách đến thăm và những địa danh du lịch trứ danh như: “Cao nguyên trắng Bắc Hà”; “Lũng Pô – Nơi con sông Hồng chảy vào Đất Việt”; “Sa Pa – Thành phố trong sương”... luôn được du khách xa gần chọn tới khám phá.
Xin giới thiệu đôi nét với bạn đọc về sự ra đời của những địa danh mới của 3 vùng du lịch nổi tiếng Lào Cai kể trên, do các văn nghệ sỹ "đặt tên" bắt đầu từ câu hát, lời văn trong tác phẩm nổi tiếng của nhạc sỹ - giáo sư Vĩnh Cát, nhạc sỹ Thuận Yến, nhà thơ Dương Soái và nhà văn Mã A Lềnh.
Cao nguyên trắng Bắc Hà
Địa danh “Cao nguyên trắng Bắc Hà” do nhà văn Mã A Lềnh là người đầu tiên của dân tộc Mông ở tỉnh Lào Cai được chọn vào lớp đại học viết văn Nguyễn Du khoá I của Việt Nam và sau đó ông lại được cử đi tu nghiệp tại Viện văn học Goóc ky của nước Nga đặt tên.
Tôi còn nhớ trong cuộc họp báo giới thiệu về chương trình khai mạc du lịch quốc tế mang tên RAID GAULOISES Việt Nam tổ chức tại huyện Bắc Hà năm 2002, ông Giàng Seo Phử, Bí thư Huyện uỷ Bắc Hà đã vui vẻ khoe với các quan khách:
"Huyện vùng cao Bắc Hà bây giờ được mệnh danh là “Cao nguyên trắng” là do màu trắng của mây trời và cũng là màu trắng của hoa mận Tam Hoa, mận Hậu nở trắng núi rừng, làng bản mỗi khi xuân mới về. Các nhà báo có biết ông nào đặt tên cho xứ sở này là “Cao nguyên trắng” không? Đó, tác giả bài bút ký “Cao nguyên trắng” đang ngồi đây, ông là nhà văn – nhà báo Mã A Lềnh đang ngồi cùng dự họp báo chiều nay..."
Phong cảnh thơ mộng của “Cao nguyên trắng Bắc Hà” khi mùa xuân về hoa mận nở trắng rừng - Ảnh: Phạm Ngọc Triển
Theo nhà văn Mã A Lềnh, nguyên Phó giám đốc Đài phát thanh truyền hình Lào Cai địa danh “Cao nguyên trắng” xuất xứ từ đầu đề của bài bút ký ông viết về vùng đất Bắc Hà ít lâu sau ngày mới tái lập tỉnh Lào Cai (tháng 10/1991) trong một dịp cùng lãnh đạo tỉnh đi tháp tùng Phó Thủ tướng Nguyễn Khánh , một cán bộ cấp cao ở Trung ương lần đầu tiên lên thăm Bắc Hà. Đầu đề và một phần nội dung bút ký “Cao nguyên trắng” cũng được lãnh đạo huyện Bắc Hà, ban định canh định cư tỉnh và kỹ sư Vũ Đức Lợi, khi đó là Phó giám đốc sở Nông lâm nghiệp tỉnh Lào Cai , người có công đầu di thực và lai ghép thành công giống mận nổi tiếng Tam Hoa ở Bắc Hà cùng góp ý từ khi bản thảo mới được tác giả sơ thảo.
Sau gần 30 năm tái lập tỉnh Lào Cai, cùng với địa danh du lịch Sa Pa nổi tiếng khắp toàn cầu, vùng đất Bắc Hà cũng đang trở thành điểm đến hấp dẫn của du khách xa gần khi lên thăm Tây Bắc.
Một tin vui đến với nơi này, tạp chí Serendib (SiriLanka) năm 2009 đã xếp chợ phiên huyện vùng cao Bắc Hà của Việt Nam là một trong 10 chợ hấp dẫn nhất ở Đông Nam Á. Vì thế không ít du khách quốc tế đến thăm Sa Pa đều có mong muốn được đi chơi chợ phiên Bắc Hà là chợ vùng cao có nhiều nét cổ xưa của vùng núi Tây Bắc.
Du khách tới thăm “Cao nguyên trắng Bắc Hà” nên đi vào đầu mùa xuân là mùa hoa mận Tam Hoa nở trắng bản làng vùng Tả Chải, Bản Phố, Na Hối, Nậm Mòn, Lầu Thí Ngài, Lùng Phình...
Du khách sẽ thích thú được khám phá, chiêm ngưỡng vẻ đẹp ngút ngàn hoa mận trắng khoe sắc trong nắng xuân, ít nơi nào ở Tây Bắc có được như mùa xuân trên “Cao nguyên trắng Bắc Hà”.
Đây cũng là nguồn cảm hứng vô tận góp phần sáng tạo nên những tác phẩm văn học - nghệ thuật về vùng đất tuyệt đẹp này của các văn nghệ sỹ mỗi khi lên thăm vùng núi Tây bắc.
Lào Cai - Nơi con sông Hồng chảy vào đất Việt
Đây là lời trong bài thơ “Gửi em ở cuối sông Hồng” của nhà thơ Dương Soái, nguyên Chủ tịch hội văn học - nghệ thuật tỉnh Yên Bái và được cố nhạc sỹ Thuận Yến, nguyên trưởng Đoàn văn công Quân khu II, nguyên Trưởng ban ca nhạc Đài tiếng nói Việt Nam phổ nhạc thành ca khúc nổi tiếng cùng tên được nhiều người yêu ca nhạc cả nước biết đến.
Trong một dịp lên thăm huyện biên giới Bát Xát và thành phố trẻ biên cương Lào Cai , nhà thơ Dương Soái rủ chúng tôi xuống bờ sông biên giới để ngắm nhìn thoả thích “Nơi con sông Hồng chảy vào Đất Việt”.
Và anh đã kể cho chúng tôi nghe về sự ra đời của bài thơ “ Gửi em ở cuối sông Hồng” mà nhà thơ Dương Soái đã viết trong dịp đi công tác trên biên giới Lào Cai đầu năm 1979 với cương vị là phóng viên thời sự của Đài phát thanh truyền hình tỉnh Hoàng Liên Sơn. Anh bảo đó cũng là những cảm xúc chân thật của một người con sinh ra ở vùng châu thổ sông Hồng đã từng có hơn chục năm làm nghề địa chất chuyên đi tìm “các kho báu” cho Tổ quốc trên vùng thượng nguồn sông Hồng ở Bảo Thắng, Văn Bàn, Bát Xát...
Cột cờ Tổ quốc ở bản Lũng Pô (xã Á Mú Sung, huyện Bát Xát, tỉnh Lào Cai) nơi con sông Hồng chảy vào Đất Việt mến yêu là điểm đến của không ít du khách - Ảnh: Phạm Ngọc Triển
Nhà thơ Dương Soái có lần tâm sự với tôi anh đã rất mừng khi bài thơ “Gửi em ở cuối sông Hồng” được đăng trang trọng trên trang thơ của tuần báo Văn nghệ (Hội nhà văn Việt Nam) ngay sau khi bài thơ ra đời và được nhiều bạn đọc trẻ chép lại vào sổ tay cá nhân.
Lâu nay anh em cán bộ, chiến sỹ biên phòng tỉnh Lào Cai luôn coi ca khúc “Gửi em ở cuối sông Hồng” là một trong những “bài hát tủ” của họ mỗi khi giao lưu văn nghệ.
Xin nói thêm vị trí đầu tiên “Nơi con sông Hồng chảy vào Đất Việt” chính là khu vực bản Lũng Pô, xã Á Mú Sung, huyện Bát Xát (tỉnh Lào Cai) là nơi dòng suối Lũng Pô trong xanh chảy từ huyện Kim Bình, tỉnh Vân Nam (Trung Quốc) và vùng Ý Tý (Việt Nam) chảy xuống hợp lưu với dòng sông Hồng cũng chảy từ phía Mạn Hảo, huyện Hà Khẩu, tỉnh Vân Nam (Trung Quốc) đổ dòng về đất Việt của ta.
Tại vị này tuổi trẻ các dân tộc tỉnh Lào Cai có sáng kiến góp công, góp sức xây dựng cột cờ Tổ quốc to đẹp nằm sát địa danh "Nơi con sông Hồng chảy vào Đất Việt".
Đây là điểm du lịch không thể bỏ qua của du khách khi đi từ thành phố Lào Cai ngược sông Hồng lên khám phá vùng cao Ý Tý được mạng điện tử du lịch Thrillist (Mỹ) bình chọn là "Vùng đất kỳ bí nhất châu Á".
Còn thành phố trẻ biên cương tỉnh lỵ Lào Cai cũng được mệnh danh “Nơi con sông Hồng chảy vào Đất Việt” nhưng nơi này còn là nơi có thêm dòng sông Nậm Thi chảy từ phía đông nam huyện Hà Khẩu, tỉnh Vân Nam (Trung Quốc) chảy vào Việt Nam. Đặc biệt vị trí hợp lưu giữa dòng Nậm Thi nước xanh như ngọc với dòng sông Hồng đỏ lựng phù sa ở khu vực gần cầu Hồ Kiều II trên biên giới Việt – Trung là nơi nhiều người tìm đến ngắm cảnh, chụp ảnh lưu niệm mỗi khi tới thăm cửa khẩu quốc tế Lào Cai – Hà Khẩu.
Tỉnh biên giới Lào Cai hôm nay trở nên quen thuộc với mọi người Việt Nam vì nơi đây có địa danh nổi tiếng “Nơi con sông Hồng chảy vào Đất Việt” được nhắc đến nhiều qua báo chí và thông tin trên mạng In tơ nét hoà mạng toàn cầu.
Sapa - Thành phố trong sương
Bài hát “Sa Pa – thành phố trong sương” được giáo sư - nhạc sỹ Vĩnh Cát, nguyên Phó giám đốc Nhạc viện quốc gia Hà Nội, nguyên Giám đốc sở Văn hoá – thông tin thành phố Hà Nội viết trong dịp đầu năm 1980 ông lên thăm Sa Pa theo lời mời của Tổng công ty rau quả Trung Ương.
Kể chuyện về kỷ niệm sáng tác ca khúc kể trên với chúng tôi, nhạc sỹ Vĩnh Cát bảo hồi ấy có người nói Sa Pa là thị trấn đổ nát, hoang tàn sau chiến tranh làm gì đủ tiêu chuẩn gọi là “Thành phố trong sương” mà nhạc sỹ lại đặt tên cho bài hát như thế?
Sau gần 40 mươi năm bài hát ra đời thì người Sa Pa mới thấy sự dự cảm thần tình của người nhạc sỹ Hà Nội tài hoa này có tình cảm đặc biệt với “Thành phố trong sương” , bởi như ông tâm sự với chúng tôi:
"Sa Pa từ lâu là vùng núi có phong cảnh tuyệt đẹp của Việt Nam và cả vùng Đông Dương. Tôi yêu vẻ đẹp của Sa Pa trong sương mù, gió lạnh mà thời kháng chiến chống Pháp khi tôi còn nhỏ tuổi đã cùng đoàn văn nghệ thiếu nhi Việt Bắc có dịp hành quân vượt núi cao lên đây biểu diễn phục vụ bộ đội và nhân dân thị trấn Sa Pa với bao kỷ niệm khó quên.
Tôi thấy Sa Pa đẹp hơn cả khi vùng du lịch này khoác trên mình bộ áo choàng tuyệt mỹ của mây trắng núi Hoàng Liên. Vì thế khi tôi sáng tác ca khúc “Sa Pa – thành phố trong sương” mặc dù khi sáng tác bài hát ấy nơi này chỉ là thị trấn đơn sơ, nghèo nàn nhưng trái tim người nghệ sỹ mách bảo tôi rằng: Sa Pa trong tương lai sẽ là thành phố du lịch nổi tiếng của Việt Nam và thế giới.
Tôi đã thật sự xúc động khi đọc cảm nghĩ của một du khách trẻ thành phố Hồ Chí Minh viết trên một tờ báo điện tử: “...Có ai đấy chưa một lần đặt chân tới Sa Pa nhưng cũng sẽ cảm nhận được sự tinh tuý của đất trời Sa Pa qua giai điệu da diết, ngọt ngào, đằm thắm lời ca “...Ơi Sa Pa! Thành phố trong sương, bốn mùa hoa trái ngát hương. Mây mù, mưa bay, gió lạnh...” trong lời bài hát tuyệt hảo của nhạc sỹ Vĩnh Cát. Ca khúc đã thu hút được tình cảm của người dân Sa Pa và của nhiều người yêu nhạc suốt hàng chục năm qua.”
Vẻ đẹp huyền ảo của Sa Pa thành phố trong sương - Ảnh: Phạm Ngọc Triển
Bài hát “Sa Pa – thành phố trong sương” được người dân thị trấn Sa Pa coi là “Huyện ca” và nhiều khách du lịch thích hát ca khúc này sau khi đi du lịch Sa Pa.
Do đó địa danh “Thành phố trong sương” của vùng du lịch Sa Pa nổi tiếng này cũng được nhiều người nhắc đến.
Nhạc sỹ Vĩnh Cát rất tự hào cho rằng mình là một trong số rất ít văn nghệ sỹ của Việt Nam được các thế hệ lãnh đạo huyện Sa Pa và nhân dân các dân tộc “Thành phố trong sương” phong cho là “Công dân danh dự của vùng du lịch Sa Pa”.
Đó là phần thưởng lớn nhất dành cho người nghệ sỹ.
