Trải dài trên địa bàn của 7 xã thuộc huyện Gia Viễn, Ninh Bình, khu bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước Vân Long có diện tích tới hơn 3.000ha, hiện được coi là khu bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước lớn nhất đồng bằng Bắc Bộ.
Với 3/4 diện tích là núi đá, phần còn lại là đất ngập nước, Vân Long có hệ động thực vật phong phú và đa dạng. Đây còn là nơi có cả hệ sinh thái đồng ruộng, bãi cỏ, nương rẫy và làng bản.
Bao quanh vùng đất ngập nước là những xóm làng đặc trưng của đồng bằng Bắc Bộ. Đó là nơi bạn sẽ thích thú khi đạp xe khám phá hay tận hưởng không gian thanh bình chốn dân dã. Để trải nghiệm cảm giác “lênh đênh” trên vùng đất ngập nước, bạn có thể chọn cho mình một chiếc thuyền nan. Đó là những chiếc thuyền mà người dân bản địa ở đây dùng làm phương tiện đi lại, đánh bắt cá tôm trên vùng đất ngập nước. Từ khi Vân Long phát triển thành khu du lịch sinh thái, cả mấy trăm chiếc thuyền này lại có thêm công việc, chở khách du lịch xuôi theo dòng nước ngập.
Với mái chèo bằng gỗ nhỏ, những người nông dân chèo thuyền sẽ là hướng dẫn viên, còn bạn sẽ thích thú khi được ngồi trong lòng chiếc thuyền nan tre mộc mạc. Suốt hành trình, người chèo thuyền giải thích tường tận cho bạn tên từng ngọn núi, hang động, loài rong rêu, từng loài cá dưới nước… của vùng quê nơi họ sinh sống.
Một vòng Vân Long trên tuyến đường thủy độc đạo từ bến vào khu bảo tồn phải “lách” qua những đám rong, cỏ dại. Hang Cá là điểm dừng chân đầu tiên và là hang lớn nhất trong dãy núi Đồng Quyển. Đây là kiểu hang xuyên thủng, có độ dài chừng hơn 200m, cao khoảng 8m và rộng 10m. Hang nằm nửa chìm nửa nổi xuyên suốt quả núi với vô số những nhũ đá. Chèo sâu vào đầm nước, có thêm cả chục hang động nữa như hang Bóng, hang Ông Thang, hang Chanh nằm rải rác, tạo nên nhiều điểm đến thú vị trong suốt hành trình.
Cứ thế thong thả, không vội vàng, các chị lái đò người địa phương chầm chậm chèo, thậm chí đôi lúc thả trôi chiếc thuyền nan theo dòng nước, để khách vãn cảnh. Càng sâu vào phía trong vùng đất ngập nước, sự ồn ào của cuộc sống thường ngày dần biến mất. Chỉ còn lại trong không gian tiếng mái chèo chạm khẽ vào mặt nước lẫn tiếng chim kêu thảng thốt.
Nếu may mắn, bạn có thể gặp những chú voọc mông trắng, một loài có nguy cơ tuyệt chủng và nằm trong sách đỏ thế giới kiếm thức ăn sống trên những núi đá. Còn cò thì tất nhiên, hầu như buổi chiều nào cũng bay rợp trời trên những ngọn núi.