Không xa Hà Nội lắm, quãng đường khoảng 160km đến Bắc Kạn giờ chỉ mất mấy tiếng chạy xe trên cao tốc Hà Nội - Thái Nguyên. Phần đường còn lại, từ TP. Bắc Kạn vào địa phận Vườn Quốc gia Ba Bể khoảng 65km lại hấp dẫn bởi những cung đèo tuyệt đẹp cùng mái ngói thâm nâu của bà con dân tộc Tày, Nùng ở bản làng đặc trưng của núi rừng Đông Bắc.
Nằm trên độ cao 145m so với mực nước biển, với chiều dài gần 9km, hồ Ba Bể vốn được xem là hồ tự nhiên lớn nhất ở Việt Nam và một trong 20 hồ nước ngọt lớn nhất thế giới. Được thiên nhiên ưu đãi nguồn thủy sản vô cùng phong phú nên bà con người Tày sống ở ven hồ từ bao đời nay có thói quen đánh bắt truyền thống trên chiếc thuyền độc mộc với lưới và các dụng cụ đơn giản đánh bắt cá.
Thường những con cá hồ lớn sẽ được họ chọn bán riêng, còn lại là cá mương, cá nhỏ, tôm… được giữ lại làm đồ nướng, bán cho thực khách lên chơi hồ. Cá mương Ba Bể vốn là một giống cá cơm loại nhỏ, đánh bắt được rất nhiều và du khách cũng ưa chuộng, nên đây là thức cá nướng chủ yếu ở hồ.
Cá mương trước khi nướng ở hồ Ba Bể cũng có cách xiên khác với nhiều nơi. Bà con người Tày ở đây sử dụng những que tre gấp hình chữ A, xiên các chú cá mương cứ 4 - 5 con cá to, 6 - 8 con cá nhỏ đều tăm tắp, trông rất bắt mắt. Sau khi xiên, cá được xếp lên bếp than hoa, lửa ủ âm ỉ rất nhanh chín. Xiên cá cũng phải được trở liên tục, tránh quá lửa, để khi lấy ra, miếng cá nóng vẫn còn ám mùi khói bếp.
Không tanh như cá sông, cá biển, cá ở hồ khi chín đều có màu vàng sẫm, thịt thơm, ngọt và chắc. Cầm xiên cá mới nướng còn ám mùi khói, không gì tuyệt hơn là mang lên thuyền, vừa tận hưởng không khí mát mẻ của vùng hồ, vừa nhâm nhi loài cá thơm ngon. Thêm một chút gia vị chấm là muối trộn mắc khén và chén rượu men lá mang đậm phong vị địa phương của bà con, đó sẽ là một chuyến lênh đênh nhớ đời./.
