Kỳ II: Hoa xương rồng trên đất nắng

Lời tòa soạn:

Kéo dài gần 800km, ngang qua 6 tỉnh (Bà Rịa - Vũng Tàu, Bình Thuận, Ninh Thuận, Khánh Hòa, Phú Yên, Bình Định), chinh phục cung đường ven biển duyên hải Nam Trung Bộ là hành trình mà bất kỳ ai thích rong ruổi bụi đường đều mong một lần thực hiện. Đây là cung đường biển đẹp nhất Việt Nam với một bên là biển xanh, bên kia là vách núi, chạy xuyên qua các triền cát trắng, ghềnh đá, 11 vịnh, 11 mũi đất, 8 đầm nước và nhiều bãi biển hoang sơ...

Photo Travel từ kỳ này sẽ khởi đăng tuyến bài: Lãng du cung đường ven biển duyên hải Nam Trung Bộ, đồng hành cùng độc giả, khám phá hàng loạt điểm đến trên cung đường ven biển này, những nơi có rất đông du khách trải nghiệm trong hành trình xê dịch mùa hè 2020.

Mỗi loài xương rồng có một màu hoa khác nhau, nhưng ở Ninh Thuận có hai màu đẹp nhất là vàng cam và phớt hồng. Giữa những gai góc của xương rồng, một bông hoa với những lớp cánh mong manh bật lên, ru hồn lãng khách nơi vùng đất “gió như phang và nắng như rang”.

Ở các hoang mạc “nắng không ưa, mưa không chịu”, những trảng xương rồng trải dài, đan kín cả cả lối đi. Ninh Thuận có lẽ được coi là nơi duy nhất ở Đông Nam Á có diện tích xương rồng mọc tự nhiên lớn như vậy.

Giữa gai góc của “tai” xương rồng, nụ hoa len qua muôn tầng sắc nhọn, nhú lên đón nắng…

… và bung nở kiêu sa, mang một vẻ đẹp quý phái, đối lập với vẻ xù xì cằn cỗi của gốc cây xương rồng mẹ.

Mang đủ đầy đặc điểm khí hậu bán sa mạc, Ninh Thuận không chỉ nổi tiếng là vùng đất của nho, táo hay thịt cừu mà còn được ví như “xứ sở của xương rồng”.

Ít mưa, nhiều nắng, trên khắp vùng sa thảo độc nhất Đông Nam Á, xương rồng là loài thực vật đặc hữu, mọc ở khắp nơi. Xương rồng trên bãi đất cằn bỏ hoang, trải dọc những trảng cát mênh mông nắng gió, ven bãi biển hay làm hàng rào bên hiên những ngôi nhà của người Chăm. Một không gian thường chỉ thấy ở các bộ phim viễn Tây nước Mỹ hay ở Mexico như hiển hiện nơi đây.

Ẩn sau vẻ ngoài gai góc của xương rồng là một sức sống mãnh liệt mà không một loại cây hoa nào có thể so sánh được. Trong ảnh là những bãi xương rồng gai mọc trên những bãi san hô chết nằm lởm chởm nhô ra sát biển ở Hòn Đỏ (thôn Mỹ Hiệp, xã Thanh Hải, huyện Ninh Hải).

Bao quanh những trại cừu của người Chăm ở Ninh Thuận là những hàng rào cây xương rồng tua tủa gai, lúc nào cũng chực chờ “xiên” vào kẻ lạ, bảo vệ đàn gia súc…

Mấy ai biết những khóm xương rồng thân gai góc vươn cao mỗi ngày tạo điểm trên vùng đất nắng ở nhiều nơi trên thế giới lại được coi là thực phẩm quý. Nhiều món ăn như salad xương rồng, xương rồng xào tỏi, gỏi xương rồng hay nước ép xương rồng đều được chế biến từ loài cây gai góc này.

Đó là một loại thực phẩm "kỳ lạ", bổ dưỡng và chỉ dành riêng cho người sành ăn. Nhiều trang trại trồng xương rồng cũng đã hình thành, đáp ứng nhu cầu thưởng thức của thực khách. Hiện Ninh Thuận cũng đã có những nông trại xương rồng Nopal (thường gọi là xương rồng tai thỏ), loại xương rồng ăn được trồng nhiều ở Mexico.

Trong cái nắng đổ lửa, những khóm xương rồng gai góc vươn cao, sắc màu đỏ lửa tạo nên những điểm nhấn trên vùng đất nắng với nhiều hình dáng, màu sắc khác nhau…

… và mang cả một thế giới tươi mát với những búp xương rồng mọng nước và màu xanh của biển cả.

Còn với xương rồng mọc tự nhiên, người Ninh Thuận gọi là cây bàn chải lại được xem như một món rau xanh. Cầu kỳ hơn, xương rồng được nấu canh với cá đuối, cá khoai, làm nên bát canh đậm vị thanh, mát giải nhiệt. Đặc biệt, những tháng ngày khô, hạn, cỏ cây chết hết, người Ninh Thuận dùng cỏ khô đốt xương rồng trụi hết gai nhọn, làm thức ăn cho cừu, một kiểu tạo thức ăn cho gia súc có một không hai ở cái xứ ít mưa nhất nước, khô khát quanh năm…

Những hàng xương rồng chi chít gai, trong nắng và trong gió như biểu tượng của những gì thuộc về sa mạc.

Xương rồng mọc ở khắp nơi, trên triền đồi hay bám đá vươn cao, luôn trữ trong mình một sức sống mãnh liệt…

… và hoa xương rồng vẫn nở, trái xương rồng vẫn chín đỏ trên vùng đất “gió như phang và nắng như rang”.

Để nhiều du khách quên cả nắng ngẩn ngơ bên vẻ đẹp của những cụm xương rồng nở hoa trên những thân cây mẹ gai góc.

Cùng với những trảng xương rồng bao la đậm dấu ấn sa mạc, Ninh Thuận càng trở nên thú vị khi những người "dân chăn cừu" chính hiệu trên cánh đồng An Hòa kể cho tôi biết tại sao đây lại là nơi duy nhất ở Việt Nam có nghề nuôi cừu. Sau những rặng xương rồng, câu chuyện du mục theo bầy cừu nơi đồng khô nắng cháy sẽ tiếp tục được giới thiệu ở Photo Travel kỳ sau.