Bữa đó, trong không gian vương giả của Tịnh Gia Viên, tôi thấy mình thật may mắn bởi sau khi cùng các đồng nghiệp truyền hình Thái Lan thực hiện phóng sự về ẩm thực xứ Huế được “mệ” Hà, nghệ nhân nấu ăn cung đình dòng dõi hoàng tộc mời dùng mâm ngự thiện.

Người dân cố đô gọi bà Tôn Nữ Thị Hà là “mệ” bởi bà thuộc dòng dõi hoàng tộc và giờ là chủ nhân của Tịnh Gia Viên, nơi thực khách như tôi có thể thưởng bữa dạ yến cung đình của vua chúa xưa. Ở Huế, các món ăn cung đình Huế giờ không còn lạ lẫm đối với du khách nhưng tìm cho mình mâm yến làm đúng cách thức xưa như “mệ Hà” thì không nhiều.

“Mệ” Hà kể rằng, thời Nguyễn, các bữa ăn cho nhà vua bao giờ cũng chuẩn bị cả trăm món, chế biến cầu kỳ và tinh xảo. Trước khi ngự thiện, quan ngự y sẽ cho kiểm tra kỹ lưỡng, từ độ tinh tế của hương vị, cách thức trình bày và độc tố của mỗi món ăn. Đó là một văn hóa ẩm thực tinh túy nhưng cũng rất phức tạp trong hoàng cung.

Nay thì những bữa “cơm vua” đó được “mệ” Hà đưa vào thực đơn của Tịnh Gia Viên để thực khách trải nghiệm tiệc hoàng cung. Hàng loạt các món như nem công, chả phượng, kình ngư sa lưới, nộm vả hình rồng… trở thành những “đặc sản” riêng ở Tịnh Gia Viên của “mệ”.

Để làm một mâm ngự thiện theo cách xưa, “mệ” Hà ngoài công sức tìm tòi còn may mắn kế thừa nhiều bí kíp từ mẹ, các bà cô, vốn là các quận chúa thời Nguyễn. Bởi thế, món ăn cung đình mà “mệ” làm ra đều như các tác phẩm nghệ thuật. Nó hội đủ đầy đủ cả bốn yếu tố hương, hình, vị, ý bởi tiệc cung đình là ăn để chơi, ăn để thưởng thức chứ không phải ăn lấy no, lấy say.

Cơm vua bữa mà tôi và nhóm đồng nghiệp Thái được mời tất nhiên “mệ” Hà đã cho ra nhân gian chứ không quá cầu kỳ như yến tiệc xưa. Nhưng được nhìn, ngắm, hít hà các món ăn trình bày vương giả trên mâm ngự thiện cũng đã khiến chúng tôi tha hồ tưởng tượng một phút lên “ngôi”. Trong không gian hoài cổ ấy, ngụm Minh Mạng thang nhấp trong miệng lại càng thấy mình ngược về quá khứ xa xôi của các ông hoàng, bà chúa thời vàng son nơi cung cấm.